Çift ve Aile Terapisi

Bu yazımızda çift terapisi, evlilik öncesi danışmanlık, evlilik terapisi, aile terapisi, boşanma terapisi kavramları üzerinden bu terapilerin kimlere yönelik olduğunu ve neden psikolojide ayrı bir çalışma alanı hâline geldiklerini anlatacağız. Genel olarak bu alanlarda sıklıkla hangi konuların çalışıldığını açıklayıp, Dilek Terapi olarak danışanlarla çiftlerle yaparken nasıl bir yol izlediğimizi belirteceğiz. Keyifli okumalar dileriz.

(Dilek Terapi'de ÇİFT VE AİLE TERAPİSİ alanında uzman ve doktor kişilerce uygulanır. Hemen RANDEVU almak için tıklayın.)

Çift Terapisi Nedir?

Çift terapisi (couple therapy), evli olan ve olmayan çiftlerin, birey olmaktan çıkıp biz olma yolunda yaşadıkları sorunların kaynağını bulmayı, bu sorunlardan dolayı bozulan ruhsal dengeyi sağlamayı amaçlar.

Evlilik Öncesi Danışmanlık

Evlenme kararı alan birey veya çiftlere yönelik verilen bir danışmanlık hizmetidir. Evlilikte yaşanabilecek muhtemel problemleri ve çözüm yollarını, aile yaşam döngüsünü, cinselliği, ebeveynliği, evlilikte yaşam becerilerini, köken aile ile ilişkileri, evliliğin hukukî yönlerini vb. konu edinir.

Evlilik Terapisi Nedir?

Evlilik danışmanlığı (marriage counseling) olarak da geçen evlilik terapisi (marital therapy) için çiftin arasında evlilik bağı bulunması gerekir. Romantik ilişki, sözlülük, nişanlılık gibi ilişki türlerinden kültürel, toplumsal, hukukî ve psikolojik bağlayıcılığı en yüksek olanı evlilik olduğu için ayrı bir kavram olarak ele alınır.

Aile Terapisi Nedir?

Aile danışmanlığı (family counseling) olarak da anılan aile terapisi (family therapy), çift ve evlilik terapisinden farklı olarak çocuklarla ilişkileri de kapsayan bir çalışma alanıdır. Ailedeki anne-baba-çocuk ilişkilerini, geniş aile ise ailedeki büyük annenin ve büyük babanın çift ve çocuklarla olan ilişkilerini ele almayı gerektirir.  Bu yönüyle grup terapisine benzeyen aile terapisinde amaç, aile üyelerinin duygularını yapıcı bir şekilde ifade etmesi, çatışmaları çözümleme, tıkanan iletişim kanallarının açılmasıdır.

Boşanma Terapisi Nedir?

Boşanma danışmanlığı (divorce counseling) da denilen boşanma terapisi (divorce therapy) evli çiftin, çift ve aile terapisi ile pek çok yol denemesine rağmen sorunlarını çözememesi ve ayrılma kararı almaları durumunda başvurulan bir psikolojik destek türüdür. Amaç, boşanma öncesi çiftlerin ve varsa çocukların sürece hazırlanmalarını, boşanma sonrası yeni düzene alışmalarını ve yaşanan kayıp ve yas süreci ile başa çıkmalarını konu edinir.

Çift ve Aile Terapisinde Sıklıkla Hangi Konular Çalışılır?

Çifte verilecek danışmanlık hizmetinin içeriği yukarıda açıklanan kavramlar ile belirlendikten sonra oluşturulur. Çift evli ise verilecek psikolojik destek, aile yaşam döngüsünün hangi aşamasında bulunduğuna göre değişir. Evliliğin ilk yıllarındaki, çocuksuz bir çiftin ihtiyacı ile ergenlik döneminde çocuğu olan bir evli çiftin ihtiyaçları aynı olmayacaktır. Genel olarak çift ve aile terapisinde sıklıkla çalışılan konular ise şunlardır:

o Evliliğe ilişkin gerçekçi olmayan beklentiler,
o Çiftin çatışma ve sorun çözme becerilerinin yetersizliği,
o Çiftler arası iletişim sorunları,
o Farklı inanç ve dünya görüşlerini birlikte yaşayamama,
o Cinsel işlev bozuklukları,
o Aile yaşam döngüsü basamaklarına ayak uydurmada güçlük,
o Çocuğun yetiştirilmesi ile ilgili sorunlar,
o Çocuğun okul süreçleri,
o Ekonomik sorunlar (Kimin ne kadar çalışacağı, paranın ne şekilde harcanacağı gibi ailenin gelirinin yönetilmesi ile ilgili sorunlar),
o Ailedeki rol beklentileri ile ilgili sorunlar (Aile üyeleri arasındaki iş bölümü hakkındaki anlaşmazlıklar),
o Köken ailelerle ilişkileri düzenleyememe,
o Kişilik özellikleri ve cinsiyet farklılıklarından kaynaklanabilecek sorunlar,
o Çocuğun evden ayrılmasına ilişkin adaptasyon sorunları (Üniversite, iş, evlilik gibi sebeplerle),
o Özel konular (aldatma, şiddet, çeşitli bağımlılık türleri, hastalıklar, aile üyelerinden birinin psikolojik rahatsızlığının olması, yaşlı veya hasta büyükanne/büyükbabanın bakımıyla ilgili sorunlar, çocuk sahibi olamama)

Neden Çift ve Aile Terapisi?

Çift ilişkisi kurmanın bireylere kattığı çokça olumlu özellik vardır. Bunun yanında, aynı olgu bireyle ilgili düzenlenmesi gereken pek çok davranışı da beraberinde getirir. Çeşitli faktörlerden dolayı çiftler bu yeni duruma ayak uyduramayabilirler. Konuyla ilgili psikolojik danışmanlık aldıklarında özellikle aşağıdaki başlıklarda iyileşmeler görülür:

o Etkili iletişim becerileri
o Problem çözme becerisi
o Romantik ilişkiyi geliştirme
o Ailede yaşam becerileri
o Sağlıklı aile özellikleri
o İlişki ve benlik farkındalığı
o Doğru ebeveynlik tutumları

Dilek Terapi’de Çift ve Aile Terapisi İçin Nasıl Bir Yol İzliyoruz?

Dilek Terapi’de çift ve aile terapisi çalışırken bilişsel-davranışçı ve yaşantısal aile terapisi yöntemlerini kullanıyoruz. Cinsel terapi için başvuran danışanlarımızla şu aşamaları tâkip ediyoruz:

1. Görüşme ve anket yoluyla çiftlerden detaylı yaşam öyküsü alıyoruz.
2. Danışanları objektif bir biçimde değerlendirmek için çift ilişkisi ile ilgili psikolojik testler uyguluyoruz.
3. Başvuru sebebine ve yapılan incelemeye bağlı olarak öncelikli çalışma konusunun çift terapisi mi, evlilik öncesi danışmanlık mı, aile terapisi mi, cinsel terapi mi yoksa yetişkin/bireysel terapi mi olduğuna karar veriyoruz.
4. Onam formu ile çifti öngörülen seans süresi, sıklık vb. hakkında bilgilendiriyoruz.
5. Çift terapisi yöntem ve teknikleri ile verilen ev ödevini değerlendirmeyi içeren seansları aşama aşama tâkip ediyoruz.
6. Yeterli iyi oluş sağlandığında sonlandırma seansını gerçekleştiriyoruz.
7. Gerekli durumlarda sonlandırma seansından bir müddet sonra çalışmanın etkililiğini kontrol etmek adına izleme seansı yapıyoruz.
Çift ve aile terapisi ile ilgili daha detaylı bilgi almak için /çift-aile-terapisi/ yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ayrıca çift ve aile ile ilgili daha fazla okuma için Dr. Psikolojik Danışman Dilek Akça Koca’nın aşağıdaki akademik çalışma ve yayınlarına başvurabilirsiniz:

Akça-Koca, D. (2013). Bir aile eğitim programının evli annelerin evlilik doyumu, evlilikte sorun çözme becerisi ve psikolojik iyi oluşuna etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akça-Koca, D. (2021). Evlilikte benlik genişlemesinin karma yöntemle incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Akça-Koca, D. (2017). Spirituality-based analysis of Satir Family Therapy. Spiritual Psychology and Counseling, 2(2), 121-142.
Akça-Koca, D. ve Satan, A. (2020, Aralık). Evlilikte benlik genişlemesinin evlilikte yetkinlik ile ilişkisinde benliğin ayrımlaşmasının aracı rolü. International Congress Of Academic Research’te (ICAR) sunulan online bildiri.  
Akça-Koca, D. (2017). Satir Aile Terapisinde manevî içerikli uygulamalar. H. Ekşi (Ed.), Psikoterapi ve psikolojik danışmada maneviyat: Kuram ve uygulamalar (1. basım) içinde (391-414). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Akça-Koca, D. ve Yüksel, M. (28-30 Nisan 2016). Bir aile eğitim programının evli annelerin psikolojik iyi oluşuna etkisi. I. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi’nde sunulan bildiri, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.
Ekşi, H. ve Akça-Koca, D. (2017, Mayıs). Ailede yaşam gücü: Benliğin manevî yönü. 2. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi’nde sunulan bildiri, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul

Son söz olarak, ikili ilişki becerileri gerektiren çift olmak ve bir sistem olarak aile olgusunu yürütmek her zaman kolay olmayabilir. Çift ve aile terapisi ile hem ilişkinizi geliştirebilir hem de psikolojik iyi oluşunuzu arttırabilirsiniz. Çift ve aile terapisine başlamak için bizimle hemen iletişime geçin.