Çocuk ve Ergen Terapisi

Bu yazımızda çocuk ve ergen terapisinin kaç yaş aralığını kapsadığını, ne olduğunu, hangi konularla çalıştığını, neden psikolojide ayrı bir çalışma alanı hâline geldiğini açıklayacağız. Ayrıca Dilek Terapi olarak çocuk ve ergenlerle çalışırken nasıl bir yol izlediğimizi ve kullandığımız yöntemleri anlatacağız. Keyifli okumalar dileriz.

(Dilek Terapi'de ÇOCUK VE ERGEN TERAPİSİ alanında uzman ve doktor kişilerce uygulanır. Hemen RANDEVU almak için tıklayın.)

Çocuk ve Ergen Terapisi kaç yaşa hitâp eder?

Çocuk ve ergenlik dönemi 2-18 yaş arası bireyleri kapsar. 2-12 yaş aralığı çocukluk dönemini, 12-18 yaş aralığı da ergenlik dönemini ifade eder. Gelişim dönemleri insanların psikolojik ihtiyaçlarını doğrudan etkiler.

Yaş küçüldükçe ay farkları bile bu ihtiyacı belirlemede önem arz eder. Bu sebeple çocuk ve ergenlerle çalışırken kronolojik yaşa göre hareket edilir. Örneğin 5 yaş 5 aylık bir çocukla 6 yaş çocuğunun gelişim özellikleri ve de ihtiyaçları aynı olmayacaktır.

Çocuk Terapisi Nedir?

Çocuk terapisi, çocukların gelişimsel veya sosyal sebeplerle yaşam kalitesinin olumsuz etkilendiği veya akranlarına göre baş etme becerilerinin düştüğü durumlarda, çocuklara özgü yöntem ve teknikler kullanılarak uygulanan bir psikolojik danışmanlık türüdür. 

Çocuk Terapisinde Sık Çalışılan Konular Nelerdir?

• Okula Uyum
• Gelişimsel Farklılıklar
• Gecikmiş Konuşma
• Öğrenme Güçlükleri
• Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
• Kardeş Kıskançlığı
• Yeme Alışkanlığı
• Uyku Düzeni
• Tuvalet Eğitimi
• Çocuğun Cinsel Eğitimi
• Çocuk İstismarı
• Anne-Babanın Boşanması
• Kayıp ve Yas
• Fobiler
• Davranış Bozuklukları (Öfke kontrolü, alt ıslatma, mastürbasyon vb.)

Ergen Terapisi Nedir?

Ergenlik çocukluğun bitmesinden genç yetişkinliğe kadar uzanan bir dönemi içerir. Ergen terapisi, bu süreçte ergenlerin kimlik arayışını sağlıklı bir biçimde atlatma, duygu durumunu düzenleme, çevreye ve kendine uyum sağlama ve stresle başa çıkma becerilerini geliştiren bir psikolojik danışmanlık türüdür.

Ergen Terapisinde Sık Çalışılan Konular Nelerdir?

o Öğrenme Güçlükleri
o Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
o Meslek Seçimi
o Okul Seçimi ve Uyum
o Sınav Kaygısı
o İlgi ve Yetenekleri Belirleme
o Ekran Bağımlılığı
o Akran Zorbalığı
o Cinsel Eğitim
o Anne-Babanın Boşanması
o Fobiler
o Travma Sonrası Stres Bozukluğu
o Depresyon

Neden Çocuk ve Ergen Terapisi?

Çocuk ve ergen terapisinin bireysel terapiler arasında ayrı bir yere konulmasının temel sebepleri şu şekilde sıralanabilir:
1. Çocuk ve ergenlerde henüz kişilik oturmamıştır, çocuk ve ergenler her geçen gün hızlı bir biçimde gelişmeye devam ederler.
2. Aynı sebepten yetişkinlere göre terapiye daha hızlı cevap verebilirler.
3. Ebeveynlere bağımlı bir yaş grubuyla çalışılması aile danışmanlığını da bilmeyi gerektirir. Özellikle çocuklarla çalışırken ebeveynle dirsek teması kurmak şarttır.

Dilek Terapi’de Çocuk ve Ergenlerle Nasıl Bir Yol İzliyoruz?

Dilek Terapi’de çocuk ve ergen terapisi için başvuran danışanlarımızla şu aşamaları tâkip ediyoruz:
1. Gözlem, görüşme ve anket yoluyla ebeveynden (ergen ise danışanın kendisinden de) detaylı gelişim ve yaşam öyküsü alıyoruz.
2. Danışanı objektif bir biçimde değerlendirmek için zihinsel, gelişimsel, psikolojik vb. testler uyguluyoruz.
3. Başvuru sebebine ve yapılan incelemeye bağlı olarak uygun terapi yöntemini seçiyoruz.
4. Onam formu ile aileyi öngörülen seans süresi, sıklık vb. hakkında bilgilendiriyoruz.
5. Seanslar süresince aileyle ve gerektiğinde danışanın okulu ile iş birliği kuruyoruz.
6. Yeterli iyi oluş sağlandığında sonlandırma seansını gerçekleştiriyoruz.
7. Gerekli durumlarda sonlandırma seansından bir müddet sonra çalışmanın etkililiğini kontrol etmek adına izleme seansı yapıyoruz.

Dilek Terapi’de Çocuklara Yönelik Terapiler

Dilek Terapi’de çocuklarla çalışılırken ebeveyn danışmanlığı, oyun terapisi, kum tepsisi terapisi, masal terapisi ve bilişsel müdahale programları uyguluyoruz:

Ebeveyn Danışmanlığı:
Çocuk terapisinde anne-baba sacayağının önemli bir ucunda durduğundan, çocukla çalışırken eş zamanlı olarak sorunun çözümü ve çocuğunun gelişimi ile ilgili anne-babaya da danışmanlık verilir. Konuyla ilgili detaylı bilgi almak için /aile-danışmanlığı/ yazımızı inceleyebilirsiniz.

Oyun Terapisi: Çocuğun iletişim aracı olarak oyunu ve oyuncağı kullandığı oyun terapisinde, çocuğun yoğun duygularını boşaltması ve başa çıkma becerisinin artması hedeflenir. Oyun Terapisi ile ilgili detaylı bilgi almak için oyun terapisi yazımızı inceleyebilirsiniz.

Kum Tepsisi Terapisi: Çocuğun kum tepsisi ve figürler sayesinde kendi dünyasını oluşturabildiği ve duygularını yansıtabildiği bir terapi türüdür. Kum Tepsisi Terapisi ile ilgili detaylı bilgi almak için kum terapisi yazımızı inceleyebilirsiniz.

Masal Terapisi: Bu terapide temel amaç çocuğun ruh dünyasını yansıtması ve masalla özdeşim kurarak problem çözme becerisini arttırmasıdır. Masal Terapisi ile ilgili detaylı bilgi almak için masal terapisi yazımızı inceleyebilirsiniz.

Çocuklarda Bilişsel Müdâhaleler: Sorunun kökeni bilişsel kaynaklı olduğunda çocukla uygun bilişsel test/testler yapılıp bilişsel müdâhale için bir rota çizilir. Test, müdâhale çalışmaları ve gerektiğinde çocuk psikiyatristi ile yapılan konsültasyonla çocuğun özellikle dehb ve öğrenme güçlüğü gibi durumlarla başa çıkması sağlanır. Çalışılan müdahale programında öntest ve sontest uygulanarak çalışmanın etkisi objektif bir biçimde değerlendirilir.   Konu ile ilgili detaylı bilgi almak için /testler-bilişsel-müdâhaleler/ yazımızı inceleyebilirsiniz.

Dilek Terapi’de Ergenlere Yönelik Terapiler

Dilek Terapi’de ergenlerle çalışılırken aile danışmanlığı, çözüm odaklı terapi, kum tepsisi terapisi/kum terapisi, BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi), Şema Terapi, EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) ve bilişsel müdâhale programları uyguluyoruz:

Aile Danışmanlığı: Ergenlerle çalışırken sorunun özellikle anne-baba ile çatışma olduğu durumlarda aile danışmanlığına başvurulabilir.

Kum Tepsisi Terapisi: Bu terapide kumun iyileştirici gücünden faydalanılarak ergenin kum tepsisi ve figürler sayesinde kendi dünyasını oluşturması, duygularını rahatça yansıtması sağlanır. Kum Tepsisi Terapisi ile ilgili detaylı bilgi almak için /kum-tepsisi-terapisi/ yazımızı inceleyebilirsiniz.

Çözüm Odaklı Terapi: Sorundan çok çözüme ve danışanın güçlü yönlerine odaklanan çözüm odaklı terapi ile ergenin, yaşamında işe yarayan çözüm yollarını sürdürmesine ve işe yaramayanlara farklı alternatifler üretmesine odaklanılır. Konuyla ilgili detaylı bilgi almak için /çözüm-odaklı-terapi/ yazımızı inceleyebilirsiniz.

BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi): Ergenlerle yürütülen BDT’de ergenin soruna yol açan bilişsel çarpıtmaları düzenlenerek, duygu, düşünce ve davranışlarının yaşamına olumlu bir biçimde yön vermesi amaçlanır.

Şema Terapi: Ergenin yaşamını zora sokan uyum bozucu şemaları ortaya çıkarılır. Bunların yerine kendine ve dış dünyaya uyumu kolaylaştıran sağlıklı şemalar yerleştirmesi sağlanır. 

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): Bir terapi yöntemi olarak EMDR göz hareketleriyle duyarsızlaştırma ve yeniden işleme anlamına gelir. Ergenlerde fobi ve travmatik olguların sağaltımında kullanılır. Konuyla ilgili detaylı bilgi almak için emdr yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ergenlerde Bilişsel Müdâhaleler: Bilişsel kaynaklı konularda ergenle uygun bilişsel test/testler yapılıp bilişsel müdâhale programı hazırlanır. Değerlendirme ve müdâhale çalışmaları ve gerekli durumlarda ergen psikiyatristiyle konsültasyon yapılarak ergenin bilişsel gelişiminde ve dolayısıyla akademik başarısında fark atması sağlanır. Çalışılan müdahale programında öntest ve sontest uygulaması ile çalışmanın etkisi objektif bir biçimde görülür.   Konu ile ilgili detaylı bilgi almak için testler bilişsel müdâhaleler yazımızı inceleyebilirsiniz.

Çocuk ve ergenlerle ilgili daha fazla okuma için Dr. Psikolojik Danışman Dilek Akça Koca’nın aşağıdaki yayınlara başvurabilirsiniz:

Akça-Koca, D. ve Erden, S. (2017, Mayıs). Bilişsel davranışçı temelli grupla psikolojik danışma programının ergenlerin psikolojik dayanıklılığına ve mizah düzeyine etkisi. 2. Avrasya Pozitif Psikoloji Kongresi’nde sunulan bildiri, Üsküdar Üniversitesi, İstanbul.

Şirin, A., Özgen, G., Akca-Erol, F. ve Akça-Koca, D. (2018, Mayıs). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin aile ilişkilerinin empatik eğilimlerine etkisi. V. International Eurasian Educational Research Congress’te sunulan bildiri, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.

Akça-Koca, D. ve Erden, S. (2018). Bilişsel davranışçı temelli grupla psikolojik danışma programının ergenlerin psikolojik dayanıklılığına ve mizah düzeyine etkisi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(3), 61-72.

Şirin, A., Özgen, G., Akca-Erol, F. ve Akça-Koca, D. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin aile ilişkilerinin empatik eğilimlerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 59-72.

Yüksel, M., Okan, N., Eminoğlu, Z. & Akça-Koca, D. (2019). The mediating role of self-efficacy and hope on primary school students’ social-emotional learning and primary mental abilities. Universal Journal of Educational Research 7(3), 729-738.

Akça-Koca, D. (2021). Çocuğa yönelik cinsel istismara ilişkin kamu algısı: Medyanın etkileri. A. Satan, E. Ermağan-Çağlar, T. Türk-Kurtça (Ed.), Çocuk istismarı (1. basım) içinde (226-261). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.

Özetle çocuğunuzu yetiştirirken yaşadığınız sorunlarla ve onun gelişimsel ihtiyaçları ile tek başına mücadele etmeniz gerekmiyor. Çocuk ve ergen terapisine başlamak için bizimle hemen iletişime geçin.