Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) Nedir?

İnsanların bilişleri, duygu ve davranışları üzerinde etkilidir. Davranışlar da düşünce şeklini ve duyguları etkiler. Duygusal bozukluk yaşayan kişiler çoğu zaman duygu-düşünce-davranış üçlemesinin ayrımını net bir şekilde yapamazlar. Son noktada kendilerini herhangi bir olayda yılgın, çaresiz ve aslında gerçeklikten uzaklaşmış bulabilirler. BDT danışanların duygu, düşünce ve davranışlarını ayırt etmelerini, içsel konuşmalarını takip etmelerini, temel inanç, ara inanç, akılcı olmayan düşünce ve bilişsel çarpıtmalarının farkına varmalarını hedefler. Çeşitli bilişsel ve davranışçı yöntemlerle ve ev ödevleri ile danışanın yaşamını düzenler.

(Dilek Terapi'de BDT alanında uzman ve doktor kişilerce uygulanır. Hemen RANDEVU almak için tıklayın.)

BDT’de Bilişsel Çarpıtmalar Nelerdir?

BDT’ye göre duygusal sorun yaşayan insanlar kendilerini gerçeklikten uzaklaştıran belli mantık hataları yaparlar. Tekrarlanan bu olumsuz yargılar yaşamlarının birçok yerinde kendilerini gösterir. Danışanın yaşam kalitesini bozan bu bilişsel çarpıtmalar şunlardır: Keyfi çıkarımlar, seçici soyutlama, aşırı genelleme, abartma, küçümseme, kişiselleştirme, etiketleme, yanlış etiketleme, kutuplaşmış düşünce. Örneğin kendine biçtiği değeri başarıları üzerinden değil, zaman zaman yaptığı hatalarla ölçek bir kişi seçici soyutlama yapıyordur.  

BDT’de Nasıl Çalışılır?

Bilişsel davranışçı terapi seanslarında izlenen basamaklar şu şekildedir:
1.    Danışanı iyi oluşa götürmek için bilişsel bir gerekçe bulunur.
2.    Danışana çektiği acılara eşlik eden düşüncelerini incelemesi öğretilir.
3.    Bilişsel ve davranışçı teknikler birlikte uygulanır.
4.    Danışanın temel inanç ve düşünceleri ile mücadele etmesi sağlanır.
5.    Danışana varsayım ve inançlarını gerçek dünyada test etme yolları öğretilir.
6.    Son olarak danışanın eski örüntülerinin nüksetmesini önlemek için yaşamında kullanabileceği temel başa çıkma becerileri devreye sokulur.

BDT’de Hangi Teknikler Kullanılır?

BDT’de kullanılan terapi teknikleri şunlardır: Temel inançları, ara inançları, otomatik düşünceleri bulma, bilişsel çarpıtmaları belirleme, problem çözme becerilerini geliştirme, sokratik sorgulama, kanıt bulma, imajinasyon, davranışsal deneyler, atılganlık becerilerini geliştirme, ev ödevleri. BDT’de kullanılan tekniklerde, somut bir takip sistemi için sık sık ölçekler, formlar ve çizelgeler kullanılır.

BDT ile Hangi Konular Çalışılabilir?

Özellikle kaygı ile ilişkili bozukluklarda oldukça başarılı olan BDT’nin terapide sıklıkla kullanım alanları şöyle sıralanabilir:
o Anksiyete,
o Panik bozukluk,
o Travma sonrası stres bozukluğu,
o Akut stres bozukluğu,
o Travmatik yas,
o Depresyon,
o Obsesif kompulsif bozukluk,
o Cinsel işlev bozuklukları,
o Kişilik bozuklukları,
o Yeme bozuklukları.

Dr. Dilek Akça Koca